Lehkhathawn

Ka Hmangaih,

          A chhan leh vang lam zawng ka hre pha hauh lo. I tel lo hian zan khat rei em em hi lunglêng takin ka tuar ang tih tun kum sawm kal ta chhung khan ka lo hre ngai lo. Nun hi i tel lo hian a ngaihnawm thei ang a, i awm lohna khawvel hi a hlimawm thei ang tih ka rinhlelhna hian tun thla thum chhung chu min \insan thei reng reng lo.

Hun rei tak ka lo ziah tawh loh ka diary kha min biak hmasak ber ni a\ang khan ka la ziak ta char char a, zanin hi a zan za eng emaw zat leh sawmli leh pahnihna a lo ni ta reng mai! I hming Dinmawii emaw ka tih tlatna chhan kha i rin ang khan engmah a awm lo, i mawi êm a, i nih duh hmelin ka hria a, Lalduhawmi i lo ni tih ka hriat erawh kha chuan ka hmêl ni lovin ka rilru a nui asin.

          Ka tlin lohna leh ka fel lohna ang ang hian min pawm turin ka beisei lo che a, keimaha a \ha ber awm zawng zawng hi i tan hlan mah ila i tan ka vul thei chuangin ka ring lo. Vawi tam tak ka lo \ap ve tawh a, hmangaih(?) ka lo ni ve tawh a, hnawl leh hnar te pawh ka lo ni ve ta si a! Hun kal tawh hi ka lo vai liam tawh a, khawi lai kawng kawiah emaw chuan a tlan chak ber berah ka lo \ang tawh si! Khang hun lai te khan i awm tih lo hre tawh ni ila vut aiah par\hi ka awrh ve thei tur!

          Hun hian ka nunah hian i tel ve a ni tih min hrilh \hin a, lawm tur nge lawm loh tur tih phei zawng ka hre lem lo. Mahse ka vul lo ta sa sa, i lo tel ve hi kei chuan lunglohah ka la lo, i duhthu a lo tel i ni lo hi erawh chu hmaih ka nei zawk a ni maithei! Tunah hian van Pathian hian ka duh ber min dil ta se, inthlahrung takin ‘I kiang a awm,’ ka thlang ang. Hun tam tak hi a ral tawh a, a ral mek bawk, zan a liam a, ni a lo chhuak leh a, tlai a lo ni a, a tla leh mai thin, mahse tlai ni tla hian ka ngaihna che hi a liampui ngai si lo. Zing khua  a lo var a, i zun ngai bawk hian ka khua a har leh \hin. Velorie, sawifiah thiam ni ila aw... Nimin ral ta khan nang min ngaihtir a, la ral ve lo ka tun hun pawh hian nang lo chu ngaihtur dang a nei si lo. Aw, he nun thlalera ka hun ve zawng zawng hian keimahah hian i tel reng \hin tih min hrilhnawn leh \hin!

Ni khat hi chatuan ni se, chu ni khat chu kei chuan i tan hlan ka duh ang a, ka theihna neih ve te hian i sir an bel ang a, cho lo mah ila khawvel hi zuam lo chung chung pawhin hmachhawn turin ka theihnate chuan beiseina hma chhuanin ral an do leh awm si a. A ni, chu hmunah ngei chuan ka mawi ve na leh ka duhawma neih ve ang ang nen hian i thliah atan par ka duh ang. Mahse Laldy, par mah ila min thliak ngai dawn si lo tiraw? He thu ka ngaihtuah chhuah apiang hian eng nge maw ka nih a, he khawvelah hian ka la dam ve reng le ka ti thin asin! Par ve si a, i thliah atan ni lova vul chu a pamhmai ka ti a ni!

Chuvangin, ka neih chhun leh ka mawina hmachhuan ve tur thil tlemte nen hian ka liam mai ang e, ka beiseina nen ka beisei ramah zalen takin ka lo hmuak che ang a, chu tah chuan nang nen hian kan vul ve thei tawh maithei asin. Derhken leh Ainawn an vul ang a, chawrno lo zeta ka lo liam ta a nih pawhin ka beiseina chuan pialralah i tana par ve turin a zahawmna zawng zawng hming chhalin nun hi zah tak chungin a mangtha tih i lo hre \hin dawn nia.

Mihring nih hi a ropui ka ti a, mahse min siamtu duh dan pela nun erawh a ropui ka ti lo va, chuvangin mi chak lo tak mihring ka ni hi ka zak \hin.

I mitin khua a la hmuh theih lai leh, i ke phah lum ngeiin nun hi a la rap kal tih ka hriat chhung erawh hi chuan chaklo mah ila ka vui ngai lo vang, nang hlim takin i awm \hin si a.

 Nun hi a pangngaiin a la kal reng a, Nî pawhin a chhuah hun a la vawng dik a, ruah pawhin bân hun a hria, kei erawh chuan i tel lohna khawvel chu hriatthiam hun reng ka nei ve ngai dawn lo a nih hi. Hriat loh ka nei tih ka inhriat chhuah apiang hian ka hre chhuak \hin che asin!

Kum a liam ang a, \uahpui leh vau an lo vul leh ang a, lelte a lo kiu ang a, thlifim a lo thaw heuh heuh ang a, ruah huangtau a rawn sur leh seng seng ang a, april par pawh a lo vul leh dawn asin! Chutih hunah te chuan ngawi rengin lalhniang eng tizia nge kan la ti ang a, he thu hian a ngaitein nunhlui ngaia hi min lenthlu leh dawn a lo ni…

Ka Nu lungthlu lova khiang awih zawng,

|uahpui leh vau an vul Zolentu hnuaiah,

Di kan tawng kan \ah a \ul leh \hin…

A tawp ber atan chuan rose hian hling a nei lo va, hling kungah rose a par \hin zawk a ni tih ka hriat ve na mai lo phei hi chuan i tel lova nun hi min zuam tir ta lo.

If you love me as I love you
What pair so happy as we two?

                                                                                                I tan,

                                                                                                Dy.

Ka zak thin!

Vawikhat chu chengnga thar deuh ka nei a, chu chu hman pawh ka hmang phal lo va, ka dah \ha reng \hin a. |um khat chu bazar ka kalin mitdel kutdawh pakhat hi ka khawngaih riau mai a, hmeichhia a ni a, a sam chu a thur viau lehnghal. Tam lo mah se ka ui em em ka cheng nga chu pek duhna ka nei ta a, rilru hlim takin ka thlak ta a, ka \hian kalpui chuan i va’n tiuiawm a ti nghe nghe a. Mahse, hlim takin ka pe ve tlat chu ka lawm ve na a ni.

A piah lawkah chuan thil kan lei a, a ngaiah chuan kan lo let leh a, minute nga bâk a ral awm lo ve. Chu mitdelnu awmna kan rawn thlen dawn chuan thil mak deuh ka hmu ta tlat a. Nu pakhat thau lam deuh hian ka cheng nga thlâk chu a lo la a, chengsawm thar lem lo tak hi a lo thlâk leh dawn lai tak hi ka va hmu a! Ka en reng a, mitdel rethei, khawvel eng pawh hmu ve thei lo tana ka chengnga thar thlak ani’n a lo thleng chu mak ka ti takzet a ni! Hlim taka ka pek kha ani chuan lungawi tak thovin(?) a lo thlengsak a nih chu!

Engatinge kha nu rethei ve tak, khawvel pawh hmu thei lo, a duhzawng pawh ti ve thei lo, a tih theih tawk tia mi khawngaih dil a, hringnun zinkawng a hahthlak thei ang bera zawh mek khan kha chengnga thar kha a phu loh bik ang le? Engah nge kha nu thau deuh rohi khan kha chengnga kha mitdel neih atan a ui a, ama tan a duh si le! Lalpa Pathian hian engatinge mitdel hi a lo siam le? Hmu thei ni se, thildanga \hatlohna neia kutdawh te chu ni ve se chengnga thar tak kha a la vat mai tur a! A lung te pawh a awi vein a hlim phah ve maithei asin. Mahse kha nu pakhat chet dan kha tunlai nun dan leh mi tunlai an tih chu a ni zawk awm si a!

Kan kohhran \halaiin relief pual khawlbawm min rawn pe ve a. Pawisa thir(coin) hi wallet-a ah ka peih loh avang hian ka \hiante ka pe mai \hin a. Chengnga a nih erawh chuan a hmanna ka zawng vat vat \hin! Chuvangin ka pawisa thir neih ang ang chu chu khawlbawmah chuan ka thlak \hin a, peih vak lo chunga ka ah hawn tak hram hram châng te pawh a awm ta fo mai. |um khat chu, bawm hawn a hnai tawh viau a, kar khat vel chiahin min dal tawh nghe nghe a. Kan hostel warden a lo kal a, chengkhat thir ka neih leh neih loh min zawt a. Ka neih loh thu leh ka khawlbawmah chuan a awm mai theih thuin ka chhang ngawt pek a. Ka rilru tak chuan khawlbawma mi, keima pual pawh ni lo lehnghal chu a va thin chhuah kher kha ka lo ring lo va. Mahse a ni lo nasa mai! Ka hrilh rual rual chuan ka khawlbawm chu a la nghal a(bang rela ka dah a nia), a kua sinte chu a bih a, a thir awmho chu lakchhuah tumin a bei ta ngat ngat mai a nih chu! Ka phal loh thu sawi chu ka mihring ziaah ka tih dan a ni tlat lo va, awm lo tiviau mah ila ka ngawi reng ringawt mai a ni. ‘Relief Pual Khawlbawm’ tih hi a chungah chuan a inziak kalh nghe nghe a. A chhan ka zawt a, a sawi mai lo va, ka zawt nawn leh a, chuti em ema chengkhat thir duh ta chu mak ka ti deuh viau a ni. Mi khawlbawma mi pawh hai zel duhna khawp chu a chhan kha a ropui viau ka ring tlat a. A hnu deuhah chuan, “Chengkhat thir hi kum 1981-1985 ka neih kim chuan nuaikhat velin a hralh theih dawn a,” a ti ta a nih chu! A lo ropui em tak a lawm le! Nuaikhat leh chengkhat thir panga inthleng chu! Pakhat chu a hmu a, a khung leh ta \uih \uh a, “I chengkhat ka bâ,” min tia min chhuahsan ta a. Midangte \anpui nana ka lo khawl ve \ang \ang chengkhat pakhat chu a awmna hmun a\angin lakbo a ni a, cheng nuaikhatin an thleng dawn a nih chu! 

A hawn hun a lo thleng dawn ta a. Ka khawlbawm chu a neitu nih zahthlak khawp hian a pawisa thlakna kua chu a pawr chhiain a zau khawp mai a. Ka \hianpa phei chuan siam\ha deuh turin min ti nghe nghe a, a lo zak ve deuh a. Mahse keima tih  a ni lo tih Pathianin a hre tho a, zak mah se ka zak ve lem lo. Mahse ka chengkhat latu nuna pawisa pawimawhna erawh kha chuan min tilungngai a, Pathian ka lo ni palh ang tih ka hlau ngawih ngawih a ni. Ka rilru a na dawn hle si a! Mihring nih hi a ropui ka ti a, mahse min siamtu duh dan pela nun erawh a ropui ka ti lo va, chuvangin mi chak lo tak mihring ka ni hi ka zak \hin.